Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan yoga, derin ve zengin bir geçmişe sahip. Yoganın ana hatlarıyla gelişimi ise şu şekilde:
Vedik Dönem (M.Ö. 1500 – 500)
Yoganın kökleri, Hindistan’da ortaya çıkan Vedik uygarlığana dayanır. Bu dönemde yazılan Rig Veda ve diğer Veda metinlerinde, meditasyon, dua ve bedeni kontrol etme pratiklerine dair ilk izlere rastlanır. O dönemde yoga daha çok spritüel bağlantı kurmak için kullanılıyordu.
Upanişadlar ve Felsefi Gelişim (M.Ö. 800 – 200)
Upanişadlar, yogayı sadece ritüellerle sınırlı tutmaz; onun ruhsal bir kurtuluş yolu olduğunu ortaya koyar. Özellikle atma (ruh) ve brahman (evrensel gerçeklik) kavramları yoganın felsefi temelini oluşturur. Meditasyon, içe dönüş ve öz benlikle birleşme bu dönemde önem kazanır.
Patanjali ve Yoga Sutraları (M.Ö. 2. yüzyıl)
Yoga tarihinde bir dönüm noktası olan Patanjali, ‘Yoga Sutraları’ adlı eseriyle yogayı sistematize etti. Bu metin, yogayı sekiz basamaklı bir yol (Ashtanga Yoga) olarak tanımlar: yama (etik), niyama (öz disiplin), asana (duruş), pranayama (nefes), pratyahara (duyuların geri çekilmesi), dharana (odaklanma), dhyana (meditasyon), samadhi (aydınlanma).
Orta Çağ Yoga Gelenekleri (M.S. 500 – 1500)
Bu dönemde Tantrik ve Hatha Yoga gelenekleri gelişti. Özellikle Hatha Yoga, bedensel duruşlar (asana) ve nefes teknikleri (pranayama) üzerine yoğunlaştı. Bu dönem yogayı daha fiziksel ve enerjetik bir hale getirdi.
Modern Dönem ve Batı’ya Yayılması (1800’ler – Günümüz)
1800’lerin sonlarında Swami Vivekananda gibi Hintli gurular, yogayı Batı dünyasına tanıttı. 20. yüzyılda Krishnamacharya, B.K.S. Iyengar, Pattabhi Jois ve Indra Devi gibi isimler yogayı dünya çapında yaygınlaştırdı. Yoga, özellikle fiziksel sağlığa ve zihin-beden bağlantısına odaklanan bir disiplin haline geldi.
Günümüzde Yoga
Günümüzde yoga; ruhsal bir yol, bir egzersiz şekli, bir stresle başa çıkma yöntemi ve hatta bir yaşam biçimi olarak uygulanıyor. Hatha, Vinyasa, Ashtanga, Kundalini, Yin Yoga gibi birçok farklı ekol, dünyaca milyonlarca kişi tarafından amatör veya profesyonel olarak uygulanıyor.